Przeczytałem ostatnie zdanie i nie byłem całkiem pewien, czy to koniec. Przewróciłem kartkę, aby upewnić się, że druga strona jest już pusta. Poczułem jakiś niedosyt, brak, rozczarowanie, żal. Nadal nie potrafię powiedzieć, czego, dlaczego, czy na pewno.
Żadne z opowiadań nie było wyjątkowo zajmujące, wciągające. Inaczej niż powieść Middlesex. Pamiętam, że nie mogłem się doczekać, aby wrócić do lektury. Wszystkie opowiadania natomiast pozostawiały mnie z jakąś refleksją, myślą, wymuszały krótszą lub dłuższą chwilę zastanowienia. Refleksji i myśli niewartych zapisania jako samoistnych tworów, mających wartość jedynie z treścią poszczególnych opowieści, opowiastek. Zmilczę więc.
Co jednak w takim razie napisać? Może zwyczajnie nie napiszę nic. Nie muszę. Nikt się nawet nie zorientuje. Piszę, bo chcę, jeśli chcę, co chcę i kiedy chcę. Strasznie dużo tego chcenia. Powinienem się niepokoić?
Trudno mi docenić coś, co dobrze rozumiem. Intelektualnie, emocjonalnie a do tego technicznie. Eugenides sprawia, że dzieje się coś, czego do końca nie rozumiem. I nie wiem, jak to robi. Mistrz. Kiedy skończyłem czytać ostatnie, tytułowe opowiadanie, kiedy wyjąłem zakładkę i zamknąłem książkę, odłożyłem ją na stół i dopełniłem rytuału. Poprawiłem grzbiet, przycisnąłem okładki, aby się nie odchylały. Palcami wygładziłem zgięcia. Wtedy to dotarło do mnie.
Nie jestem młokosem, że pozwolę sobie użyć takiego eufemizmu, ale Eugenides przywrócił mnie chłopięctwu. Na granicy pomiędzy szpakowatością a siwizną uczyłem się z jego opowiadań lepszego rozumienia ludzi, głębszego widzenia świata. Przypominałem sobie, że życie może być zupełnie inne, niż mi się wydaje, że sprawy bywają bardziej skomplikowane, niż nasz automatycznie racjonalizujący mózg próbuje nam wmówić. I całe szczęście. Dziękuję.
Tłumaczenie: Witold Kurylak
Wydawnictwo: Sonia Draga
Umysłowy refluks. Osobisty magazyn zbłąkanych myśli, wypluwek z mniemaniami, drzazg spośród zwojów, niespodziewanych zapisków i notatków. Tak widzę i słyszę (więcej zmysłów nie pamiętam) świat. Nie twierdzę, że świat taki właśnie jest, nie twierdzę, że mam rację. Dlaczego jednak miałbym zawsze zakładać, że jej nie mam? Jest to przecie racja na miarę moich możliwości i jedyna, jaką mam. We łbie. Moja mała dzielna racja wśród wielkich kiełbi.